Çocuk Diş Tedavileri Acil Durumlar
ÇOCUKLARDA ACİL OLAN ve ACİL OLMAYAN DURUMLAR
Çocuk diş hekimliğinde acil kapsamına giren durumlar;
DENTAL TRAVMA (çocuğun darbe alması, çarpışması, düşmesi sonucu dişlerde, çene kemiklerinde veya dudak, yanak gibi yumuşak dokularda hasar),
ENFEKSİYON (yüzde şişlik, çene altında şişlik, göz kapağının altına kadar uzanan şişlik),
ŞİDDETLİ AĞRI (özellikle ağrı kesiciyle bile durdurulamayan)’dır.
Bu durumların dışında çocuğun kalp, kan, böbrek, karaciğer rahatsızlıkları gibi SİSTEMİK BİR HASTALIĞININ BULUNMASI veya FİZİKSEL/MENTAL GELİŞİM BOZUKLUKLARININ BULUNMASI çocuk diş hekimliğinde önemli bir yere sahiptir. Çocukların sahip olduğu sistemik koşullara ek olarak enfeksiyon veya travma gibi acil bir durumu yoksa, ekstra acil müdahale gerektirmez fakat sık ve düzenli diş hekimi muayenesi gerektirir.
Dental Travma
Dental travma çocuklarda çok sık karşılaşılan bir durumdur. Geçirilen travmanın şiddetine ve yönüne bağlı olarak, dişlerde, kemiklerde veya yumuşak dokuda (yanak, dudak, dişeti) meydana gelen hasarın boyutu değişebilir. Geçirilen travma sonucunda dişlerde çatlama, kırılma, yerinden oynama, yerinden çıkma, dişin yerinde gömülmesi veya dişin olduğu yerde aşağı doğru sarkması gibi durumlar gerçekleşebilir; çene kemiklerinde kırılma, kırılma sonucu pozisyon değişikliği, çenenin yerinden çıkması meydana gelebilir; yanak, dudak, dişeti gibi yumuşak dokularda yırtılma, kesilme, şişme, kanama görülebilir.
Travmanın neden olduğu sonuca göre aciliyetini değerlendirmek gerekmektedir. Travma sonucu meydana gelen dişte hafif sallantı oluşmasıyla, dişin yerinden fırlaması aynı aciliyette değildir ancak durum değerlendirmesi mutlaka bir diş hekimi tarafından yapılmalıdır. Bundan dolayı dişlerde etkisi görülen her travma sonrası mümkün olan en kısa sürede diş hekimi kontrolü gerekmektedir. Diş hekimi tedavi süreciyle ilgili olarak sizleri bilgilendirecektir.
İpuçları:
• Travma sonucunda dişlerde kırılma veya yerinden fırlama gibi durumlar meydana gelirse, kırılan parçalar veya yerinden çıkan diş soğuk bir süte konularak, süt bulunamıyorsa tükürük, serum veya suya konularak (nemli bir ortamda muhafaza edilerek) mümkün olan en kısa sürede diş hekimine gidilmelidir.
• Kanamaya neden olan durumlarda kanama bölgesine temiz bir peçeteyle baskı uygulamak kanamanın yavaşlamasına katkıda bulunacaktır.
• Yara bölgesini temiz tutmak her zaman çok önemlidir. Travma sonrası diş hekimine hemen gidilemediğinde, bazen yara bölgesine zarar veririm, acıtırım endişesiyle dişlerin fırçalanması aksatılmaktadır. Bu aksama, travmanın yarattığı zarara ek olarak enfeksiyona da sebep olabilmektedir. Bundan dolayı eğer yara bölgesinde diş fırçalarken acıyacağını düşündüğünüz bir alan varsa yumuşak bir diş fırçasının kullanılması veya ıslak pamukla yara bölgesinin temiz tutulması işe yarayacaktır.
• Genellikle travma sonrası yumuşak beslenme (çorba, püre, sıvı gıda, sebze gibi) önerilir.
Enfeksiyon
Enfeksiyon diş veya dişeti kaynaklı olabilmektedir. Ağız içinde dişetlerinde kırmızılık, şişlik, ağrı veya ağız dışında yanak bölgesinde, çene altında veya alt göz kapağına kadar uzanan şişlikler meydana geldiğinde diş hekimine gidilmelidir. Diş hekimi gerekli gördüğü tedavi hakkında sizi bilgilendirecektir ve eğer gerekli ise ağrı kesici, antibiyotik gibi ilaçlar reçete edecektir.
İpuçları:
• Her şişlik antibiyotik kullanımını gerektirmez. Lütfen herhangi bir diş hekimine danışmadan antibiyotik kullanmayınız.
• Şişliği bulunan dişe dokunulmaz diye bir kavram yoktur. Diş hekimi gerekli ise ve şartları uygun görürse, şişlik varlığında çocuğunuza tedavi uygulayabilir.
• Ağızda herhangi bir enfeksiyon varlığı diş fırçalamaya engel değildir. Yumuşak bir şekilde de olsa diş fırçalamaya devam edilmelidir.
• Diş kaynaklı enfeksiyonlar çocuklarda ateş yapabilir ancak maksimum 38-38,5 derecelik bir ateş yapar. Çocuğunuzda daha yüksek ateş bulunduğunda, vücuttaki başka bir sebepten olabileceğini gözden geçirmelisiniz.
Ağrı
Diş veya dişeti kaynaklı herhangi bir ağrı geliştiğinde en yakın zamanda diş hekimine gidilmelidir. Muayene zamanına kadar size uygun ağrı kesiciler kullanılabilir.
İpuçları:
• Özellikle yemeklerden sonra başlayan, birkaç dakika içinde kendiliğinden geçen ağrılarda, yemek sonrası diş fırçalamak ağrınızın azalmasına yardımcı olacaktır.
• Karanfil bitkisinin ağrı kesici özelliği vardır. Diş kaynaklı ağrılarda kullanımı faydalı olabilir. (Küçük çocuklarda nefes borusuna kaçma riski göz önünde bulundurularak kullanılmaması tavsiye edilir.)
• Ağrı kesici ile geçmeyen, çocuğunuzu gece uykusundan uyandıran, sıcak yiyecek içeceklerle temasta artan ağrısı bulunduğunda çocuğunuzu lütfen en yakın zamanda diş hekimi muayenesine götürünüz.
• Diş hekiminde tedavi gördükten sonra bazı durumlarda ağrı olabilmektedir. Bu çoğunlukla diş hekimlerinin öngördüğü ve sizi bilgilendirdiği bir durumdur. Bilgilendirilme dışında gelişen ağrılar için tekrar diş hekiminize danışabilirsiniz.
• Ağızda çürük, dişeti iltihabı gibi herhangi bir sorun bulunmadığında yemek sonrası gelişen ağrı varsa; lütfen ağız içini dişlerin arasına sıkışmış olabilecek yemek artıkları açısından değerlendiriniz.
• Bazı çocuklarda kalem ısırma gibi alışkanlıklar bulunmaktadır. Kalemlerin keskin uçları dişetlerine zarar vererek ağrıya veya acıya sebep olabilmektedir.
• Bebeklerde diş çıkarma dönemlerinde, diş çıkardığı bölgede ağrı, kaşınma hissi oluşabilir. Acil bir durum değildir. Buzdolabında bekletilmiş ısırma çocukları ağrısının azalmasına yardımcı olacaktır. Bunun dışında ağrı kesici içeren bazı jeller bulunmaktadır. Diş hekiminin uygun gördüğü dozda çocuğa uygulanılması faydalı olabilmektedir.
Sistemik Hastalıklar (Kalp, Kan, Böbrek, Karaciğer rahatsızlıkları, nörolojik rahatsızlıklar) ve Gelişim bozuklukları
Çocuklarımızın doğuştan sahip olduğu veya sonradan edinebildiği diş kaynaklı olmayan bazı rahatsızlıkları olabilir. Her sistemik hastalığın varlığı, çocuğunuzun diş muayenesi için bir aciliyet oluşturmaz fakat bir öncelik oluşturur.
Çocuğunuzun sistemik bir hastalığının bulunması diş hekiminiz tarafından mutlaka değerlendirilecektir. Muayene esnasında, diş hekiminizin, çocuğunuzun diğer hastalıkları hakkında bilgi istemesi son derece normal bir durumdur. Çocuğunuzun kullandığı ilaçlar, tıbbi takibi altında olduğu durumlar konusunda lütfen hekiminizi bilgilendiriniz.
İpuçları:
• Bazı kalp hastalıkları, ateşli romatizma, kemoterapi radyoterapi gibi tedaviler, kanser hastalıkları, geçirilmiş bazı operasyonlar diş tedavileri öncesinde antibiyotik kullanımını gerektirebilir.
• Bazı sistemik hastalıkların ve gelişim bozukluklarının dişlere etkisi bulunmaktadır. Diş hekiminiz bu konuda sizi bilgilendirecektir.
Isırılmış Dudak
Dil, Dudak Ya da Yanak: Yaralı bölgeye buz koyun. Eğer kanama varsa, temiz bir gazlı bez ile hafifçe basınç uygulayın. Kanama 15 dakika içinde durmazsa diş hekiminize başvurun.
Dişin Tümüyle Çıkması
Dişi bulun. Köküne mümkün olduğunca dokunmadan alın. Diş hekimine gidene kadar dişi saklamak için en ideal ortam süttür. Temiz bir kapta sütün içinde koruyarak en kısa sürede diş hekiminize gidin.
Acil Olmayan Durumlar
Söz konusu çocuklarımız olduğunda hiçbir tıbbi durum göz ardı edilmemelidir ancak bazı durumlar vardır ki ağız muayenesi tarihini bekleyebilir; çocuğumuzun acil diş hekimi kontrolünü gerektirmez. Sizlerin içini rahatlatmak adına birkaç madde hazırladık;
• Kalıcı dişlerin süt dişlerinin arkasından gelmesi/ dil tarafından çıkması
• Kalıcı dişlerde görülen çapraşıklık
• Estetik olarak dişlerin yapısının veya renginin beğenilmemesi
• Bebeklerin diş çıkarması
• Çocukların süt dişlerini değiştirmesi/ kalıcı dişlerini çıkarması/ süt dişlerinin sallanması
• Diş taşlarının temizliği
• Diş lekelerinin temizliği
• Ağız kokusu
• Üst ön dişlerde ayrıklık olması
